Bakteriler Alemi
Bakteriler, prokaryot canlılar arasında en çok bilinen grubudur. Tek hücreli mikroskobik organizmalardır. Bakteri hücresinde çekirdek zarı, mitokondri, endoplazmik retikulum, Golgi aygıtı ve lizozomlar bulunmaz. Sitoplazma içerisinde DNA, RNA, ribozomlar, proteinler ve glikojenler vardır. Oksijenli solunum yapan bakterilerde, solunum zinciri hücre zarı ve sitoplazmada bulunur. Bazı bakteriler kamçıları sayesinde aktif hareket edebilirken, bazıları ise pasif hareket ederler.
Bakterilerde Üreme
Bakteriler eşeyli ve eşeysiz olarak iki şekilde üreme yaparlar:
- Eşeysiz üreme: Bu üreme şekli enine bölünme sonucuyla oluşur. Bunun için öncelikle DNA kendini eşler, sonrasında hücre zarı ve hücre duvarı orta kısmından karşılıklı olarak içeri doğru çöker ve hücreyi ikiye böler. Bakteriler aleminde bu üreme sonucu genetik çeşitlilik oluşmaz.
- Eşeyli üreme: İki birey pilus sayesinde birbirine bağlanır ve bir araya gelir. Sonrasında bu iki birey arasında kısa süreli bir sitoplazmik köprü oluşur. Bu köprü kullanılarak bir bireyden diğer bireye plazmit aracılığı ile gen aktarılır. Bu olaya konjugasyon denir ve genetik çeşitlilik sağlanır. Bakteriler aleminde çoğalmalar bu şekilde gerçekleşmektedir.
Bakterilerin Sınıflandırılması
Bakteriler şekillerine, oksijen ihtiyaçlarına, Gram boyanma özelliklerine ve beslenme şekillerine göre gruplandırılır:
- Şekillerine göre: Kok (yuvarlak), basil (çubuk), spiril (sarmal) ve vibrio (virgül) gibi çeşitli şekillerde olabilirler.
- Oksijen ihtiyaçlarına göre: Aerobik (oksijenli ortamda yaşayan), anaerobik (oksijensiz ortamda yaşayan) ve fakültatif anaerobik (hem oksijenli hem de oksijensiz ortamda yaşayabilen) bakteriler vardır.
- Gram boyanma özelliğine göre: Gram pozitif ve Gram negatif olarak ikiye ayrılırlar. Bu sınıflandırma, hücre duvarının yapısına ve boyanma şekline dayanır.
- Beslenme şekillerine göre: Heterotrof (organik maddelerle beslenen) ve ototrof (inorganik maddelerle beslenen) bakteriler olarak sınıflandırılırlar.
Faydalı Bakteriler
- Zayıf kalmak: Cornell Üniversitesi'nde görevli bilim adamlarına göre, aşırı kilolu insanların sindirim yolundaki bakteriler farklı bir karışım şeklinde bulunuyor. Bakteriler, tam tahıllı gibi karmaşık karbonhidratların hazmedilmesine yardımcı olur. Bacteroides türleri, bağırsakta koloni oluşturan potansiyel patojenleri ayrık tutar ve bu şekilde ev sahibine faydalı olurlar.
- Şeker hastalığını önlemeye çalışma: Geçen yıllarda Nature dergisinde yayımlanan ve Chicago Üniversitesi'nde yapılan araştırmalarda, sağlıklı bağırsak bakterisine sahip olmanın farelerde genetik olarak şeker hastalığı gelişimini önleyebildiği belirtilmiştir. Ancak, insanlarda şeker hastalığını önleyip önlemediği henüz tam olarak onaylanmamıştır.
- Enfeksiyonu önleme: İyi bakteri katmanları bizi kötü olanlardan koruyor gibi görünmektedir. Yapılan deneyler sonucunda, penis üzerinde yaşayan bazı bakterilerin sünnet yoluyla ortadan kalkmasının HIV'in taşınma olasılığını düşürdüğü ortaya konulmuştur.
- Gırtlak kanserini önleme: Helicobacter pylori, mide ve on iki parmak bağırsağının farklı alanlarında yerleşen bir bakteri türüdür. Mide ülserinin temel nedeni olan bu bakteriyi doktorlar antibiyotikle imha ederler. Ancak, Hpylori bakterisinin faydalı etkisi de bulunmaktadır. Reflü hastalığı ve gırtlak kanserinin bazı türlerine karşı kişiyi korur. Bakteriler aleminde daha birçok faydalı bakteri bulunmaktadır.
Bakterilerin Zararları Nelerdir?
- Hastalıklara yol açan bakteriler, insanlarda verem, zatürre, veba, üst solunum yolu enfeksiyonları, idrar yolu iltihabı ve tetanos gibi hastalıklara yol açar.
- Bakteriler besinlerin küflenmesine ve çok kısa zamanda bozulup çürümesine neden olurlar.
- Bazı bakteriler, su, yemek ve havada görülemeyecek kadar küçük canlılardır. Bu bakteriler, yoğurt ve sirke yapımında kullanılır ve B ve K vitaminlerinin bağırsaklarda oluşmasını sağlarlar.
- Bakteriler, çocuk felci, uçuk, AIDS, verem ve kızamık gibi hastalıklara yol açabilecek organizmalardır.
Bakteriler alemi, hem faydalı hem de zararlı birçok tür içerir. Bu mikroorganizmalar, yaşamın birçok alanında önemli roller oynamaktadırlar. Bilim dünyası, bakterilerin özelliklerini ve etkilerini daha iyi anlayarak, bu küçük ama önemli canlılarla daha etkili bir şekilde başa çıkmayı hedeflemektedir.
|
Sabbar
23 Temmuz 2024 SalıBakteri hücrelerinde çekirdek ve diğer organellerin bulunmaması, bu canlıların nasıl işlev gördüğünü nasıl etkiliyor?
Cevap yazAdmin
23 Temmuz 2024 SalıMerhaba Sabbar,
Bakteri hücrelerinde çekirdek ve diğer zarla çevrili organellerin bulunmaması, onların işlevlerini oldukça etkiler. Bu durum, bakterilerin genetik materyallerinin serbestçe hücre içinde bulunmasına neden olur. Bu da genetik bilgilerin hızlı ve doğrudan kullanılabilmesini sağlar, ki bu da hızlı büyüme ve çoğalma yeteneklerini artırır. Ayrıca, organellerin olmaması, bakterilerin enerji üretimi ve madde taşınımı gibi süreçleri hücre zarında gerçekleştirmesine yol açar. Bu adaptasyonlar, bakterilerin çeşitli ortam koşullarında hayatta kalma ve hızlı tepki verme yeteneklerini artırır.